Άμφισσα 27-9-2022 Προς τον Πρόεδρο & τα μέλη του δημοτικού συμβουλίου
Θέμα 18ο του δ.σ. στις 27/9/2022
ΣΧΟΛΙΑ & ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
Σχετικά με την Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για το Υ/Η έργο στην Κοινότητα της Πυράς στην θέση ΡΙΝΟΡΡΕΜΑ
Το υπό μελέτη έργο πρέπει να απορριφθεί συνολικά, καθώς δεν αποτελεί βιώσιμη, φιλοπεριβαλλοντική επένδυση σύμφωνα με την αρμόδια Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), η οποία στην πρόσφατη έκθεσή της για την Βιώσιμη Χρηματοδότηση (σελ. 226, 465) [1] συστήνει να αποφεύγεται εντελώς η κατασκευή μικρών υδροηλεκτρικών έργων ισχύος κάτω των 10 MW, καθώς αυτή οδηγεί σε αύξηση του κατακερματισμού των ποταμών. Επιπλέον, η νέα στρατηγική της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα με ορίζοντα το 2030 προβλέπει την άρση εμποδίων και φραγμάτων σε ποτάμια, ώστε να αποκατασταθεί η ελεύθερη ροή τους σε μήκος τουλάχιστον 25 χιλιάδων χιλιομέτρων [2]. Συνεπώς, η μελέτη χαρακτηρίζεται από παντελή άγνοια των διεθνών πρακτικών και της συνολικής στρατηγικής της ΕΕ σχετικά ...
με τη διαχείριση των υδάτινων πόρων.
Επιπλέον, η Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) συστήνει να διασφαλίζεται α) η εφαρμογή ενός σχεδίου διαχείρισης της λεκάνης απορροής του ποταμού (όπως περιγράφεται στην Οδηγία-Πλαίσιο για τα Ύδατα 2000/60/ΕΚ) και β) να έχει πραγματοποιηθεί εκτίμηση των σωρευτικών επιπτώσεων σε τοπικό επίπεδο ή στο επίπεδο της λεκάνης απορροής. Συνεπώς, μια Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων πρέπει να λαμβάνει υπόψη όλες τις προγραμματιζόμενες αναπτυξιακές παρεμβάσεις στη λεκάνη.
Τίποτα από τα παραπάνω δεν περιλαμβάνεται στην υπό κρίση ΜΠΕ, ενώ η εκτίμηση των σωρευτικών επιπτώσεων πρέπει να λαμβάνει υπόψη συνολικά τη ΛΑΠ Μόρνου – EL0421, εντός της οποίας κατέχει άδεια παραγωγής συνολικά μεγάλος αριθμός παρόμοιας φύσης έργων σύμφωνα με τα στοιχεία του γεωπληροφοριακού χάρτη της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας (ΡΑΕ), η συνολική, σωρευτική επίπτωση των οποίων δεν λαμβάνεται υπόψη και δεν εξετάζεται καθόλου στο πλαίσιο της υπό κρίση μελέτης (Εικόνα 1).
Η σοβαρότητα της παράλειψης συνολικής εξέτασης των παραπάνω σωρευτικών επιπτώσεων είναι ακόμα μεγαλύτερη, εάν συνυπολογίσουμε ότι λεκάνη απορροής του ποταμού Μόρνου υδροδοτεί το Λεκανοπέδιο Αττικής.
Εικόνα 1: ΜΥΗΕ στη λεκάνη απορροής του Μόρνου (πηγή: geo.rae.gr)
Το προτεινόμενο έργο είναι πλήρως ασύμβατο με το «Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τα αυτόχθονα είδη πέστροφας στην Ελλάδα» (Αριθμ. οικ. ΥΠΕΝ/ΔΔΦΠΒ/68085/ 2148, ΦΕΚ Β' 3722/12.08.2021) (εφεξής ΕΣΔ) λόγω της παρουσίας του είδους «Salmo farioides - Ιονική πέστροφα» στην υδρογραφική λεκάνη του Μόρνου, στην οποία ανήκει το ρέμα «Ρινόρρεμα», το οποίο είναι είδος "Τρωτό VU" σύμφωνα με το "Ελληνικό Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων Σπονδυλόζωων της Ελλάδος (Λεγάκις & Μαραγκού 2009)" και προστατεύεται σύμφωνα με την ΚΥΑ 23069/2005 (ΦΕΚ 639/Δ/14.6.05)
Σύμφωνα με το ΕΣΔ (σελ. 26-31, 112), τα ΜΥΗΕ έχουν σημαντική συμβολή στις κατηγορίες πίεσης/απειλής «Α1 - Κατακερματισμός ενδιαιτημάτων» και «Α2 - Έμμεσες επιπτώσεις από τεχνητούς φραγμούς», οι οποίες αποτελούν πιέσεις/απειλές Υψηλής Έντασης (H) για την πέστροφα του γένους Salmo farioides. Ειδικότερα, το ΕΣΔ επισημαίνει ότι "Στην περίπτωση ΜΥΗΕ το χαμηλό φράγμα και η λεκάνη κατάκλυσης προσωρινά αποθηκεύουν ίζημα μεταβάλλοντας το χρονισμό και το μέγεθος του ιζήματος που μεταφέρεται στο κατάντη φυσικό τμήμα της κοίτης...η εναπόθεση λεπτόκοκκου ιζήματος υποβαθμίζει την ποιότητα των αναπαραγωγικών ενδιαιτημάτων των πεστροφών και κατ’ επέκταση την αναπαραγωγική επιτυχία", "Η μείωση της παροχής στο τμήμα της φυσικής κοίτης από την οποία εκτρέπεται η ροή, με αποτέλεσμα την υποβάθμιση της ποιότητας του νερού από αλλαγές σε αβιοτικές και βιοτικές παραμέτρους όπως η θερμοκρασία, το διαλυμένο οξυγόνο, το pH, η αγωγιμότητα και η σύνθεση βιοκοινωνιών ασπονδύλων. Μεταξύ αυτών, οι μεταβολές στη θερμοκρασία αναμένεται να έχουν τις σημαντικότερες επιπτώσεις στις ψυχρόφιλες πέστροφες, όπου ακόμα και μικρές αλλαγές της τάξης 0.6 °C επιδρούν στο μεταβολισμό και την αύξηση" , "στα ΜΥΗΕ η ύπαρξη αγωγών προσαγωγής και στροβίλων εγκυμονεί κινδύνους τραυματισμών και θανάτωσης των ψαριών που παγιδεύονται σε αυτές τις υποδομές", ενὠ σε περίπτωση βλάβης ή εκτάκτων συνθηκών "Η απότομη αύξηση της παροχής στη φυσική κοίτη μπορεί να προκαλέσει παράσυρση των νεαρών ιχθυδίων πέστροφας και καταστροφή των φωλιών εναπόθεσης αυγών ενώ η απότομη μείωση της παροχής στο κατάντη τμήμα του έργου μπορεί να εγκλωβίσει τα ψάρια σε απομονωμένες πλευρικές νησίδες ή μικρολίμνες που διατηρούν νερό (Gibeau et al. 2017)."
Επιπλέον, νεότερες έρευνες έχουν αποδείξει ότι οι ιχθυόσκαλες αποτελούν αναποτελεσματικό και ανεπαρκές μέτρο προστασίας της ιχθυοπανίδας και μετριασμού των επιπτώσεων των Υ/Η έργων σε αυτήν [3], άλλωστε το ΕΣΔ αναφέρει ότι: «Επιπλέον τα ΜΥΗΕ έργα διαθέτουν ιχθυοδιαδρόμους για την αποκατάσταση της ανάδρομης, κυρίως, μετακίνησης των ιχθυοπληθυσμών, ωστόσο η αποδοτικότητα (efficiency) και η αποτελεσματικότητά (effectiveness) τους δεν έχει μελετηθεί και αξιολογηθεί (Gibeau et al. 2017, Zogaris et al. 2018) (σελ. 27). Και σε αυτήν την περίπτωση η τεχνητή διακοπή της διαμήκους συνεκτικότητας οδηγεί σε κατακερματισμό των ενδιαιτημάτων στα ποτάμια οικοσυστήματα.», καθώς και ότι «Επίσης αποτέλεσε κοινή διαπίστωση της αναποτελεσματικότητας των υφιστάμενων ιxθυοδιαδρόμων διότι είτε απουσιάζουν, είτε είναι ακατάλληλα για τις πέστροφες, είτε δεν παρακολουθείται η λειτουργικότητά τους» (σελ. 130 του ΕΣΔ).
Αντίστοιχα, η ΜΠΕ δεν περιλαμβάνει οποιαδήποτε εκτίμηση των επιπτώσεων σε απειλούμενα θηλαστικά που απαντούν στην περιοχή και χρησιμοποιούν ως ενδιαίτημα τα ποτάμια, όπως η βίδρα (Lutra lutra), αλλά και αμφίβια, ερπετά κ.α. Η βίδρα είναι απειλούμενο είδος και προστατεύεται από την εθνική, ευρωπαϊκή και διεθνή νομοθεσία. Συγκεκριμένα, περιλαμβάνεται στο Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων Σπονδυλόζωων της Ελλάδας, στο Κόκκινο Βιβλίο Απειλούμενων Ειδών της Παγκόσμιας Ένωσης για την Προστασία της Φύσης (ΙUCN) καθώς και στα Παραρτήματα ΙΙ και IV της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ, ενώ προστατεύεται σύμφωνα με το Π.Δ. 67/81 (ΦΕΚ A 23/1981).
Η ΜΠΕ δεν περιλαμβάνει αναλυτική περιγραφή των συνοδών έργων οδοποιίας, με τυπικές διατομές, δυσμενείς διατομές, μέτρα, δράσεις και παρεμβάσεις για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων που έχουν ενταχθεί στο σχεδιασμό του έργου, όπως απαιτείται από την Υ.Α. οικ. 170225/2014 (ΦΕΚ 135/Β 27.1.2014), Παράρτημα 4.10. (3.1)
Η ΜΠΕ δεν περιλαμβάνει πρόταση οριοθέτησης του ρέματος σε σχέση με το κύριο έργο και τα συνοδά αυτού έργα, όπως απαιτείται από την Υ.Α. οικ. 170225/2014 (ΦΕΚ 135/Β 27.1.2014), Παράρτημα 4.10. (3.4)
H περιοχή επέμβασης εντάσσεται σχεδόν εξ ολοκλήρου σε περιοχή με κάλυψη γης «3.1.3. Μικτό δάσος» (CORINE, 2018). Η επέμβαση σε συνολική έκταση 24.400,79 τ.μ. εντός μικτού δάσους θα επιφέρει μεγάλης έκτασης αποψίλωση χωρίς καν να τεκμηριώνεται το είδος των δασικών δέντρων που θα αποψιλωθούν, τα οποία περιλαμβάνουν και πολλά άτομα πλατύφυλλων, όπως βελανιδιές, πλατάνια που ενδεχομένως έχουν πληγεί από την ασθένεια του μεταχρωματικού έλκους (μύκητας Ceratocystis platani), κωνοφόρα, όπως έλατα, αρκεύθους κ.α., ενώ πουθενά στην υπό κρίση ΜΠΕ δεν αξιολογούνται οι σημαντικότατες επιπτώσεις στη χλωρίδα της περιοχής επέμβασης. Επιπλέον, στην ΜΠΕ δεν περιλαμβάνεται οποιαδήποτε φυτοτεχνική μελέτη αποκατάστασης της αποψιλωθείσας δασικής βλάστησης.
Εικόνα 2: Κάλυψη γης στην περιοχή επέμβασης με σημειωμένη τη θέση του σταθμού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας (Συντεταγμένες: Χ: 349515, Υ: 4287238 - ΕΓΣΑ ‘87)
Οι πλέον κραυγαλέες ελλείψεις της ΜΠΕ αφορούν την παντελή έλλειψη οποιωνδήποτε πραγματικών και αξιόπιστων στοιχείων για την αναμενόμενη παροχή νερού, όπως απαιτείται από την Υ.Α. οικ. 170225/2014 (ΦΕΚ 135/Β 27.1.2014), Παράρτημα 4.10. Ειδικότερα, στο κεφάλαιο 4 της Υδρολογικής Μελέτης, σελ. 79, η ΜΠΕ αναφέρει ότι «Μέσα στη λεκάνη απορροής της εξεταζόμενης περιοχής δεν υπάρχουν, αλλά ούτε στο παρελθόν υπήρχαν υδρομετρικοί σταθμοί». Καταφεύγει έτσι η ΜΠΕ στα στοιχεία του υδρομετρικού σταθμού της Γέφυρας Περιβολίου (σε απόσταση 27 χλμ. ΝΔ από τη θέση υδροληψίας), γεγονός που υπονομεύει πλήρως την αξιοπιστία των όποιων υπολογισμών για την παροχή νερού, για την οικολογική παροχή, για την αναμενόμενη απόδοση του έργου όσον αφορά την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και την ποσότητα της παραγόμενης ενέργειας. Στο κεφ. 6.5.2., σελ. 74 παρατίθενται εξίσου αναξιόπιστοι υπολογισμοί για την καμπύλη διαρκείας μέσων ημερήσιων παροχών, βάσει μέσων ημερησίων παροχών του ρέματος για δέκα έτη (1951-52 έως 1955-56 και 1963-64 έως 1967-68) (!!!), δηλαδή εντελώς ανεπίκαιρων και πεπαλαιωμένων. Αυτές οι ελλείψεις καθιστούν εντελώς αναξιόπιστους και τους υπολογισμούς για την ελάχιστη οικολογική παροχή (σελ. 38, 75-6), όπως και εκείνους για τα σενάρια λειτουργίας του ΜΥΗΕ για μέσο και ξηρό υδρολογικό έτος (σελ. 74-6).
Η ΜΠΕ δεν περιλαμβάνει καμία ποσοτική εκτίμηση της στερεοπαροχής στην ενότητα 8.13.2, όπως απαιτείται από την Υ.Α. οικ. 170225/2014 (ΦΕΚ 135/Β 27.1.2014), Παράρτημα 4.10.
Δεν αξιολογούνται από τη ΜΠΕ οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις από την εναέρια γραμμή Μέσης Τάσης μήκους 850 μ. (σελ. 65, 204, 229) εντός δασικής έκτασης, ενώ μάλιστα η ίδια η ΜΠΕ αναφέρει τον κίνδυνο πυρκαγιάς λόγω ενδεχόμενου βραχυκυκλώματος (σελ. 229).
Η μελέτη προβλέπει τη δημιουργία ιρλανδικής διάβασης από οπλισμένο σκυρόδεμα (σελ. 64, 239 Φωτογραφία 4) στα σημεία όπου ο αγωγός διαπερνάει το ρέμα, χωρίς να εξετάζονται και να αξιολογούνται καθόλου οι επιπτώσεις στην υδρόβια πανίδα ή η διατάραξη της ροής του ρέματος από το παραπάνω έργα.
Τέλος, το υπό μελέτη έργο είναι πλήρως ασύμβατο με τις προβλέψεις του αναθεωρημένου Περιφερειακού Χωροταξικού Πλαισίου της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας (Αριθμ. ΥΠΕΝ/ΔΧΩΡΣ/76104/1176, ΦΕΚ ΑΑΠ 299/14.12.2018), το οποίο ορίζει στο Άρθρο 13 ότι οι ορεινοί όγκοι με υψόμετρο > 800 μ. αποτελούν σημαντικό χώρο άσκησης αγροτοδασικής και εκτατικής παραδοσιακής κτηνοτροφίας, δραστηριοτήτων, πολιτικών και προγραμμάτων ορεινού χώρου (υψόμετρο επέμβασης: 880 – 1.080 μ.). Αντιμετωπίζονται ως κατ’ εξοχήν περιοχές φυσικού αποθέματος, ενώ παράλληλα επιδιώκεται η διατήρηση και προστασία των παραδοσιακών δραστηριοτήτων, καθώς και του υφιστάμενου οικιστικού αποθέματος και της κατοίκησης. Προτεραιότητα δίδεται στην εφαρμογή δράσεων ολοκληρωμένης αγροτικής τοπικής ανάπτυξης για την τόνωση της ελκυστικότητας τους, τη συντήρηση των μεμονωμένων οικισμών και την ανακοπή της πληθυσμιακής αποψίλωσής τους.
2. https://op.europa.eu/s/s937
3. Freyhof, J., L. Bergner and M. Ford. 2020. Threatened Freshwater Fishes of the Mediterranean Basin Biodiversity Hotspot: Distribution, extinction risk and the impact of hydropower. EuroNatur and Riverwatch: i–viii + 1–348.
Από τα παραπάνω είναι φανερό ότι η υπό κρίση μελέτη έχει ουσιώδεις ελλείψεις, είναι απολύτως ανακριβής και αναξιόπιστη, δεν αξιολογεί επαρκώς τις σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις του έργου στο περιβάλλον, και είναι αναγκαία η απόρριψή της από τις αρμόδιες υπηρεσίες, καθώς και η συνολική ακύρωση του εν λόγω έργου, το οποίο δεν αποτελεί βιώσιμη επένδυση και έρχεται σε απόλυτη αντίθεση με το αναθεωρημένο Περιφερειακό Χωροταξικό Πλαίσιο της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας, με τις συστάσεις της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων της ΕΕ για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη, αλλά και με τη συνολική στρατηγική της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα με ορίζοντα το 2030.
Επιπλέον, το έργο βασίζεται σε πλήρως αναξιόπιστα υδρολογικά δεδομένα (της δεκαετίας του 1950-1960 από άλλη περιοχή) και θα προκαλέσει εκτεταμένη αποψίλωση σε κατάφυτες δασικές εκτάσεις μικτού δάσους, με αποτέλεσμα την απώλεια σημαντικών οικοσυστημικών υπηρεσιών.
Για όλους τους παραπάνω λόγους ψηφίζουμε:
ΚΑΤΑ της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων και καλούμε για τους ίδιους λόγους να το καταψηφίσουν και οι δημοτικοί σύμβουλοι γνωμοδοτώντας ΑΡΝΗΤΙΚΑ στην κατασκευή του Έργου.
Για τους «ΠΟΛΙΤΕΣ στο ΠΡΟΣΚΗΝΙΟ»
Οι δημοτικοί σύμβουλοι
Παναγιώτης Μέγκος
Δημήτρης Μπάκας
Λάμπρος Φωτόπουλος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου